Umowa śmieciowa – ani pilot, ani spawacz, ani też kierowca autobusu zatrudniony na takiej umowie nie pójdzie na wcześniejszą emeryturę.

Przywileje za pracę o szczególnym charakterze

Szereg pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. ma przywilej możliwości pójścia na wcześniejszą emeryturę. Reguluje to Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z kolei pracownicy urodzeni po 31 grudnia 1948 r. zatrudnieni w szczególnych warunkach lub wykonujący pracę o szczególnym charakterze, mają inne prawa, jedno z dwóch wskazanych poniżej. Po pierwsze mogą mieć przywilej pójścia na wcześniejszą tzw. emeryturę pomostową. Po drugie, mogą mieć prawo do tzw. rekompensaty (odszkodowania) doliczanej im do kapitału początkowego – reguluje to ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.

 

Jakie zawody mają szansę na przywileje?

Lista uprzywilejowanych stanowisk pracy wymienionych w Rozporządzeniu z 1983 r. oraz załączonych doń wykazach A i B jest naprawdę długa. Poczynając od pracownika huty szkła, kominiarza czy spawacza poprzez dziennikarza, aktora, akrobatę, kaskadera. Dodatkowo na liście znajduje się kierowca autobusu, motorniczy tramwaju i żołnierz zawodowy. Ponadto lista obejmuje osoby zatrudnione na stanowisku pilota statku żeglugi powietrznej czy stewardesę. Lista tych zawodów jest znacznie dłuższa. Także ustawa z 2008 r. wymienia szereg stanowisk pracy, na których zatrudnienie może skutkować nabyciem prawa do emerytury pomostowej czy też rekompensaty.

Umowa śmieciowa a zatrudnienie w szczególnych warunkach.

Natomiast jest jeden problem. Otóż aby zatrudnienie w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze dawało drogę do wcześniejszej emerytury, musi być zatrudnieniem regulowanym przez Kodeks pracy. Co to oznacza? Po pierwsze, chodzi o zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Pod drugie – zatrudnienie na podstawie powołania. Po trzecie – zatrudnienie na podstawie wyboru. Po czwarte – zatrudnienie na podstawie mianowania. W końcu może być to zatrudnienie na podstawie spółdzielczej umowy o pracę. Tzw. „umowy śmieciowe” – a więc: zlecenia, o dzieło czy agencyjna nie wchodzą tu w grę. Ponadto, także praca w charakterze członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej czy praca na podstawie umowy o pracę nakładczą. Konkludując, praca w trudnych i obciążających dla zdrowia warunkach nie zawsze daje prawa do emerytury w obniżonym wieku. Takie prawo nie przysługuje, jeżeli ta praca nie była wykonywana w ramach stosunku pracy.

Umowa śmieciowa – co mówią sądy?

Powyższą interpretację przepisów dających prawo do swoistych przywilejów emerytalnych potwierdzają liczne orzeczenia Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Przykładowo jeden z nowszych wyroków Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 września 2016 r., sygn. akt III AUa 606/16. Niestety, nie jest to dobra wiadomość chociażby dla pilotów zatrudnianych coraz częściej na umowy zlecenia przez różnych przewoźników, w ramach powszechnego „cięcia kosztów”. Cóż, tanie loty nie biorą się znikąd…